Con motivo do Día Internacional da Educación, a ONG Educo denuncia a falta de financiamento que recibe a educación dos nenos, nenas e adolescentes nos contextos de emerxencias humanitarias.
Neste sentido, o 24 de xaneiro celébrase o Día Internacional da Educación. “No mundo cada vez hai máis emerxencias humanitarias, máis complexas e de maior duración. Falamos de guerras ou de desastres causados pola crise climática, entre outros. En situacións como estas, o dereito á educación da infancia non está garantido”, afirma Pilar Orenes, directora xeral de Educo.
Actualmente, a nivel global destínase un 3% dos fondos humanitarios a educación en contextos de emerxencia. Con todo, desde Educo estímase que a porcentaxe debería alcanzar o 10%, tal como reclama a Campaña Mundial pola Educación, da que a ONG forma parte e coordina a actuación en España. “Nos contextos de emerxencia humanitaria, nun primeiro momento o máis urxente é asegurar a alimentación ou a protección dos nenos e nenas. Con todo, a educación tamén é urxente. Se non volven estudar canto antes, o risco de abandono escolar é moi alto, e con el, o traballo infantil ou os matrimonios precoces. É básico para o seu futuro, pero tamén para o seu presente”, afirma a directora xeral da ONG.
Desembolsos humanitarios
Os países doantes incrementaron os seus desembolsos humanitarios ao sector educativo neste últimos dez anos. En 2013, as contribucións á educación representaban o 1,9% do total de desembolsos e en 2022 supoñían o 2,9% segundo o Financial Track System da Oficina da ONU para a Coordinación de Asuntos Humanitarios (OCHA). Con todo, o incremento económico non é proporcional a unhas necesidades cada vez máis crecentes. A medida que aumenta o número de crises, a súa complexidade e a súa duración, as necesidades educativas nestes escenarios multiplicáronse por seis na última década, mentres a reposta dos actores humanitarios non estivo á altura.
Ante esta situación, Educo reclama que os compromisos orzamentarios á educación en contextos de emerxencia redóbrense e suban ao 10%. Así mesmo, a ONG pide que se recoñeza a necesidade de priorizar a educación en emerxencias e por tanto os fondos destinados, que se traballen estratexias a longo prazo que ataquen as causas sistémicas das crises para que se reduza o seu impacto e propíciese a paz, e que o enfoque de xénero teña un lugar preponderante.
Proxectos
Desde hai máis de 30 anos, Educo leva a cabo proxectos de educación en Europa, América, África e Asia. Actualmente, moitos dos seus programas desenvólvense en contextos de emerxencia, como na rexión do Sahel, nos campos de refuxiados rohingya de Bangladesh ou na guerra de Ucraína. O obxectivo da organización é asegurar que os nenos e nenas que forman parte destas actividades poidan seguir accedendo a unha educación equitativa e de calidade dentro do contexto de crise no que viven.
Os nenos e as nenas falan: “A miña familia e eu deixámolo todo e só corremos” Olga ten 13 anos e vive en Kíev. Con esa idade, xa tivo que lidar coas consecuencias dunha guerra que está a arrasar toda Ucraína. Durante uns meses fuxiu coa súa nai a Moldavia, pero logo regresaron. “Cando volvín a Ucraína, non aguantaba ir ao colexio sen saber cando saltarían as sirenas e teriamos que fuxir ao refuxio. Aos poucos afíxenme, pero sígome poñendo no peor”, di a moza Olga.
No caso de Elena, a primeira vez que ela e o seu fillo tiveron que cambiar de cidade foi en 2014, durante a crise de Crimea. Desde que empezou a guerra en 2022 tiveron que mudarse dúas veces máis. Unha das súas preocupacións é a dificultade que ten o seu fillo de continuar cos estudos. “El puido continuar cos estudos grazas a Internet, pero non sempre hai e menos agora cos cortes no sistema eléctrico, polo que pode estar semanas facendo só cinco ou dez horas de clase”, explica esta nai de Ivano-Frankivsk. Todo iso, a pesar de que a crise de Ucraína é unha das máis apoiadas financeiramente pola comunidade internacional. En 2022, recibiu máis do 11% dos de todos os fondos a nivel global, por encima da crise de Afganistán (8.7%) e Iemen (7.5%). A finais de ano, o seu chamamento cubriuse nun 73%, unha cifra moi por encima de calquera outra crise. E o sector educativo foi un dos mellor dotados excedendo as necesidades identificadas nun 121% cun desembolso de 69.4 millóns de dólares.
Máis testemuñas
Momtazul tiña 10 anos cando chegou ao campamento de persoas refuxiadas rohingya de Cox’s Bazar en Bangladesh. “Os militares entraron na nosa aldea. Torturaron aos homes novos e adultos e matáronos. Unha noite, á hora da cea, viñeron e atacáronnos. A miña familia e eu deixámolo todo e só corremos”. Con 15 anos, recibe formación no campamento tanto a nivel educativo como de protección. “Antes de chegar a Bangladesh os días non eran mellores. Os nenos non podiamos saír á rúa para ir á escola e xogar, só tiñamos medo. Agora vou ao centro de aprendizaxe, xogo cos meus amigos e o meu irmán pequeno, axudo á miña nai nas tarefas domésticas e aprendo".
Un dos seus compañeiros, o mozo Jamal, está a aprender a arranxar móbiles para conseguir un bo traballo no futuro e axudar aos seus. “Teño un plan para formar á xente da comunidade no mantemento de teléfonos móbiles no futuro, para que non teñan que viaxar á cidade e gastar máis diñeiro para arranxalos. Cando termine a formación, quero ser independente e manter á miña familia economicamente. Ademais, compartirei os meus coñecementos e aprendizaxes coas persoas necesitadas da miña contorna”.
Para Educo, as testemuñas de Olga ou Momtazul mostran a realidade da infancia que vive en contextos de emerxencias e como se vulneran os seus dereitos. Por iso, a ONG reivindica unha vez máis a necesidade de investir no dereito á educación, clave para sanar as desigualdades sociais que xorden como consecuencia en todas as crises humanitarias.
